جنود عقل و جهل

در اصول کافی از سماعه روایت شده که،با عده ای از دوستان امام ششم که در محضر ایشان حضور داشتیم،درباره ی عقل و جهل صحبت به میان امد ،ان حضرت فرمودند:لشکریان عقل و جهل و فضایل و رذایل اخلاقی را بشناسید تا اگاه شوید،چه صفاتی فضایل اخلاقی و چه صفاتی رذایل اخلاقی است.

تا صفات رذایل را که همان لشکر جهل است از خود دور ساخته و فضایل اخلاقی را که همان جنود عقل است در خود ایجاد نمایید و هدایت شوید.

سماعه عرض کرد:یابن رسول الله ، فدایت شوم،غیر از ان چه که از شما بهره بردیم چیزی نمیدانم ،شما بیان فرمایید لشکر عقل و جهل کدامند؟

ان حضرت فرمودند:خداوند عقل را از نور خود افرید و او اولین مخلوق روحانی است و از سمت راست عرش افریده شد ،سپس به او فرمان داد دور شو،دور شد.پیش بیا ،پیش امد .

خداوند فرمود:تو را با عظمت نور خود افریدم و بر تمامی مخلوقات خود گرامی ات داشتم،سپس جهل را از دریایی شر و ظلمانی افرید و به او دستور داد دور شو ،دور نشد،پیش بیا ،پیش نیامد .

فرمود:خودپرستی و خودخواهی کردی ،نفرین بر تو باد .

سپس برای عقل 75لشکر که همان فضایل اخلاقی است و در سرشت و فطرت انسانی است قرار داد و چون جهل انچه را خداوند به عقل کرامت کرده بود مشاهده کرد ،دشمنی او را در دل گرفت و عرض کرد :خداوندا ،عقل هم مخلوقی است چون من که او را افریدی و کرامت بخشیدی و تقویت نمودی و من نقطه مقابل و ضد او هستم و در برابر او قوت و نیرویی ندارم .

خداوند همان اندازه لشکری که به عقل داده بود به جهل نیز عطا کرد،و فرمود :اگر معصیت مرا بنمایی تو را از رحمت خود دور می سازم .این گونه بود که خداوند 75 لشکر به جهل مرحمت فرمود و 75 لشکر عقل و جهل که پیشوای ششم امام صادق (ع)بیان فرمود به این قرار زیر است: